Beelden die er nog niet waren en die toch gemaakt zijn

Jonge kinderen exposeren in het Stedelijk Museum CS Amsterdam
'Toeval gezocht' is een grootschalig project voor jonge kinderen met 15 kunstenaars op 15 scholen verbonden aan de tentoonstelling van Heringa/Van Kalsbeek in het Stedelijk Museum. De werkwijze is geïnspireerd door de Reggio Emilia-benadering.

'Toeval gezocht' Symposium op 12 december 2007
Hoe kunnen wij omgaan met de creatieve potenties van jonge kinderen? Hoe geven wij kinderen het voortouw in hun eigen leerprocessen? Welke rol kunnen kunstenaars, leerkrachten en musea hierbij spelen? Deze en andere vragen staan centraal in het grootschalige experiment Toeval gezocht en op het symposium op 12 december.
Gedurende zes weken werkten jonge kinderen (4 - 7 jaar) met 15 kunstenaars op 15 scholen met een explosieve energie samen onder de noemer Toeval gezocht. Startpunt binnen het project vormde de tentoonstelling Cruel Bonsai van Heringa/Van Kalsbeek in het Stedelijk Museum met begrippen als verzamelen, ordenen, tijd, experiment, toeval en kleurenpracht. Een belangrijke inspiratiebron voor de werkwijze was de Reggio Emilia benadering.

http://www.toevalgezocht.nl

Waarin Jan Klaassen probeert te lezen en Ron Davis klompen krijgt van een piraat

Op het DDAI Symposium dat op 15, 16 en 17 oktober 2007 in Las Vegas werd gehouden had Jan Klaassen zich bij de Nederlandse delegatie gevoegd.
Hij was meegevraagd om een voorbeeld te geven van het succes van de Davis-counseling in Nederland. Helaas was hij zijn bril vergeten en hadden de Volendammer meisjes ook moeite met lezen. Uiteindelijk moest de naam op het pakje door een papegaai worden gelezen.


Ron kon gelukkig bevestigen dat zijn naam op het pakje stond, en was heel blij met de antieke uitgave van 'Treasure Island' die hij kreeg. Jan Klaassen wilde gaan gokken in Las Vegas, maar dat mocht niet van Katrijntje. De meisjes zongen nog hoe Berend Botje Amerika had ontdekt, en daarmee was de culturele uitwisseling bijna compleet.
Er kwam nog een piraat, die Ron een paar klompen gaf omdat hij zijn schoenen in Nieuw Zeeland had moeten achterlaten. Van die schoenen van Ron is namelijk in Christchurch NZ een kunstwerk gemaakt. De schoenen zijn brons gegoten en je mag er even in gaan staan. Je staat dan in de schoenen van iemand die dyslectisch is. Je gaat er beslist ANDERS van DENKEN!
Informatie over deze tentoonstelling in Nieuw Zeeland: www.cmct.org.nz/dde/location.html

Met Ron Davis in Nieuw Zeeland

Ben net terug uit Kaikoura, Nieuw Zeeland, waar ik met Ron Davis en een kleine groep mensen uit de hele wereld aan zijn nieuwe autisme programma heb gewerkt. In oktober komt zijn nieuwe boek over autisme uit. Op de foto vlnr Cathy Dodge Smith (Canada), Ana Lima (Brazilië), Ron Davis (USA) en Lot Blom (Nederland). Het is een heel mooi programma geworden, anders van opzet dan de vertrouwde counselingweek voor dyslexie-correctie. Tien dagen met Ron en een aantal collega’s uit de hele wereld aan zoiets werken...het was een belevenis. Nieuw Zeeland was ook een belevenis. We maakten lange werkdagen, maar er was ook wat tijd vrijgehouden om excursies te kunnen maken. Zo heb ik met dolfijnen gezwommen, walvissen gezien en een paardrijtocht gemaakt. Dit was het uitzicht op de Kaikoura Mountains, waarvan we tijdens de conferentie konden genieten. In Nieuw Zeeland is dyslexie onlangs door de Minister van Onderwijs erkend als leerprobleem. De samenhang met beelddenken wordt genoemd. Het beleid is gericht op verbetering van het onderwijs. Een hele verademing als je dat vergelijkt met Nederland, waar dyslexie door vastgeroeste deskundigen al bijna tot ziekte is verklaard, en beelddenken als een handicap wordt gezien.

Dyslexie en beelddenken op de TV!

In het programma Één Vandaag was op dinsdag 10 april een item te zien over dyslexie en beelddenken. We kregen veel reacties. De meeste mensen vonden de video heel verhelderend. Dat is vooral te danken aan deze twee kanjers, Bram en Loes, die het goed vonden dat er opnames werden gemaakt terwijl ze aan het werk waren.
De leukste reactie vond ik die van een kind, dat spontaan uitriep: 'Maar waarom krijg ik dat niet?' Dit zou inderdaad voor veel meer kinderen beschikbaar moeten zijn.
Een link naar de video, en informatie over de counseling, is te vinden op www.beelddenken.nl.

Dostojewski en de World Press Photo

Uit NRC, 10 februari 2007 : ‘Een goede foto is als een mooie zin,’ zegt de Amerikaan Spencer Platt, winnaar van de World Press Photo. Hij zoekt naar de literatuur in zijn beelden. ‘Een fotograaf moet de wereld magisch maken. Dat doe je ook door een boek van Dostojewski te lezen.’

Dostojewski... de winnende foto van Platt laat zich inderdaad lezen als een roman van Dostojewski. Pas als je er langer naar kijkt begint het verhaal zich te ontvouwen. Dan ontdek je de laagjes... er komen steeds meer verhalen uit de foto. Het verhaal van de mensen in de cabriolet die met hun mobieltje foto’s maken van gebombardeerde huizen. Het verhaal van de mensen afzonderlijk, van hun relatie tot elkaar. En altijd in verwondering over Gods ondoorgrondelijke wegen, zie ik dat het verhaal ook over mij gaat. Over ons allemaal. We komen allemaal op een of andere manier in het verhaal voor. Als dat geen Dostojewski is...

Mini-cursus beelddenken

Zelf gedichten schrijven is ook een vorm van beelddenken. Als je het nog nooit hebt gedaan, kun je als volgt beginnen:
Kies drie woorden waar je een duidelijk beeld bij hebt. Kies een voorwerp, een dier en een kleur of een gevoel.
Deze drie woorden ga je gebruiken als basis voor je gedicht. Pak een pen en een vel papier. Zeg de drie woorden een paar keer hardop en kijk in gedachten naar het voorwerp, het dier en de kleur. Begin dan op te schrijven wat er in je opkomt. Er ontstaat vanzelf een verbinding tussen voorwerp, dier en kleur. Die verbinding hoeft niet logisch te zijn. Het mag zelfs helemaal onzin zijn. Je mag de woorden ook meerdere keren gebruiken. Ga mee in de stroom van klanken, maar zorg dat de drie gekozen woorden helder in beeld blijven. Je zult merken dat er vanzelf meer beelden komen en dat de beelden een stroom gaan vormen.

Een landschap buiten alle tijd

Als je meent dat je niet kunt beelddenken en je wil het leren, moet je beginnen met gedichten lezen. De woorden in een gedicht roepen veel beelden op, en dat hoeven niet altijd de beelden van de schrijver te zijn. Het mogen je eigen beelden zijn. Gedichten kun je zien, proeven en horen. Je kunt er met al je zintuigen in verdwijnen.
Als inspiratie hier een citaat uit een gedicht van de in de Verenigde Staten wonende Nederlandse schrijver Leo Vroman:

Een uitzicht naar Nano

Ondeelbaar als door kerngetallen
en voorspelbaar overvallen
door nano-onvoorspelbaarheid
laat ik mijn computer maar begaan,
hij maakt planten die nog niet bestaan,
in een landschap buiten alle tijd.
Hiertussen reizen is nog beter dan verdwalen,
diep in dalen stijgen, wijzen naar de wallen
van kloven nooit meer teruggevonden
die zich in geen terugtocht ooit herhalen,
miljoenen voetstappen in nog geen seconde
die landschappen bepalen
maken het kleinste tot het grootst van alle.

Zo’n gedicht is gewoon een delicatesse. Ik ben vooral dol op het zinnetje: ‘Hiertussen reizen is nog beter dan verdwalen’.
Daar kan ik steeds een hapje van nemen, en het raakt niet op.

Visueel geletterd

‘Leer kinderen vragen stellen over wat ze zien. Leer ze de beelden te interpreteren,’ was de conclusie van een symposium over kinderen en beeldcultuur, dat in samenwerking met het Fotomuseum in Rotterdam werd gehouden. Als kinderen toegerust zijn om visuele informatie te interpreteren en de achterliggende boodschappen te zien, kunnen ze beter omgaan met de enorme hoeveelheid beelden die ze dagelijks te verwerken krijgen. Dit geoefende kijken wordt visuele geletterdheid genoemd. Met de kindertentoonstelling IK KLIK, die in nauwe samenwerking met kinderen tot stand kwam, wil het museum onder meer bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen in hun omgang met de beeldenstroom die hen dagelijks bereikt.

De tentoonstelling is te zien in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam tot en met 3 december 2006

www.nederlandsfotomuseum.nl

Een beeld kan op meerdere manieren uitgelegd worden

Wat zie je op deze foto?













• Een Ufo is wat heftig op een negentiende eeuws bouwwerk geland.
• Dit is een trucage-foto; zoiets kan niet echt bestaan.
• Het Royal Ontario Museum in Toronto. Een nieuw gebouw dat over de punt van het oude gebouw is gezet.

test voor beelddenken

Ik vond zowaar een test voor beelddenken op het web. Het enige dat je moet onderzoeken is de richting waarin de persoon kijkt als hij over een vraag nadenkt. Iemand die daarbij de blik omhoog richt, zou visueel zijn ingesteld en in beelden denken. Jammer dat dit soort onzin over beelddenken zich hardnekkig verspreidt.
Gelukkig zijn er ook wetenschappers die zich hiertegen uitspreken: Prof.Willem Levelt, hoogleraar in de psycholinguistiek aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, zet in een artikel in het weekblad Intermediair van 17 nov 1995 uiteen dat de relatie tussen blikrichting en de zogenaamde actieve representatiesystemen geheel uit de duim is gezogen. Je kunt het artikel vinden op www.skepsis.nl/nlp.html

Zou Tyson beelddenker zijn? We beginnen bij stap één: we stellen hem een vraag waar hij even over na moet denken...
'Tyson, wat heb je gisteren gegeten?'...







Tyson denkt diep na...en ja hoor, hij kijkt omhoog tijdens het nadenken.
Dat betekent volgens deze test dat Tyson beelddenker is!

(Als je op de foto een gedachtenballonnetje met een smakelijk bot erin kunt zien, ben je zelf beelddenker!)

Beelden krijgen betekenis als ze benoemd worden

Vaak wordt gezegd dat we als beelddenker worden geboren en de taal pas later leren. Dat is onjuist. We leren eerst luisteren en daarmee begint de taalontwikkeling al. We beginnen in de baarmoeder met het leren van onze moedertaal, door naar de stem van onze moeder te luisteren. We moeten kunnen luisteren om te leren spreken en dat is van levensbelang, want we moeten zo snel mogelijk kunnen communiceren.
Kijken, visueel denken en gebruik maken van de verbeelding gaan we pas in ons eerste levensjaar doen. Je hebt het niet zo nodig als je nog in de wieg ligt. Kinderen die gaan kruipen en lopen benoemen voortdurend wat ze zien. Daardoor gaan ze ook steeds meer zien. En leren ze steeds meer woorden. De volgende stap is benoemen wat niet aanwezig is, maar in gedachten wel gezien wordt.
Beelden krijgen betekenis als ze benoemd worden. Beelden moeten 'gelezen' kunnen worden. Beelddenken staat niet los van de taal.