Mini-cursus beelddenken

Zelf gedichten schrijven is ook een vorm van beelddenken. Als je het nog nooit hebt gedaan, kun je als volgt beginnen:
Kies drie woorden waar je een duidelijk beeld bij hebt. Kies een voorwerp, een dier en een kleur of een gevoel.
Deze drie woorden ga je gebruiken als basis voor je gedicht. Pak een pen en een vel papier. Zeg de drie woorden een paar keer hardop en kijk in gedachten naar het voorwerp, het dier en de kleur. Begin dan op te schrijven wat er in je opkomt. Er ontstaat vanzelf een verbinding tussen voorwerp, dier en kleur. Die verbinding hoeft niet logisch te zijn. Het mag zelfs helemaal onzin zijn. Je mag de woorden ook meerdere keren gebruiken. Ga mee in de stroom van klanken, maar zorg dat de drie gekozen woorden helder in beeld blijven. Je zult merken dat er vanzelf meer beelden komen en dat de beelden een stroom gaan vormen.

Een landschap buiten alle tijd

Als je meent dat je niet kunt beelddenken en je wil het leren, moet je beginnen met gedichten lezen. De woorden in een gedicht roepen veel beelden op, en dat hoeven niet altijd de beelden van de schrijver te zijn. Het mogen je eigen beelden zijn. Gedichten kun je zien, proeven en horen. Je kunt er met al je zintuigen in verdwijnen.
Als inspiratie hier een citaat uit een gedicht van de in de Verenigde Staten wonende Nederlandse schrijver Leo Vroman:

Een uitzicht naar Nano

Ondeelbaar als door kerngetallen
en voorspelbaar overvallen
door nano-onvoorspelbaarheid
laat ik mijn computer maar begaan,
hij maakt planten die nog niet bestaan,
in een landschap buiten alle tijd.
Hiertussen reizen is nog beter dan verdwalen,
diep in dalen stijgen, wijzen naar de wallen
van kloven nooit meer teruggevonden
die zich in geen terugtocht ooit herhalen,
miljoenen voetstappen in nog geen seconde
die landschappen bepalen
maken het kleinste tot het grootst van alle.

Zo’n gedicht is gewoon een delicatesse. Ik ben vooral dol op het zinnetje: ‘Hiertussen reizen is nog beter dan verdwalen’.
Daar kan ik steeds een hapje van nemen, en het raakt niet op.

Visueel geletterd

‘Leer kinderen vragen stellen over wat ze zien. Leer ze de beelden te interpreteren,’ was de conclusie van een symposium over kinderen en beeldcultuur, dat in samenwerking met het Fotomuseum in Rotterdam werd gehouden. Als kinderen toegerust zijn om visuele informatie te interpreteren en de achterliggende boodschappen te zien, kunnen ze beter omgaan met de enorme hoeveelheid beelden die ze dagelijks te verwerken krijgen. Dit geoefende kijken wordt visuele geletterdheid genoemd. Met de kindertentoonstelling IK KLIK, die in nauwe samenwerking met kinderen tot stand kwam, wil het museum onder meer bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen in hun omgang met de beeldenstroom die hen dagelijks bereikt.

De tentoonstelling is te zien in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam tot en met 3 december 2006

www.nederlandsfotomuseum.nl

Een beeld kan op meerdere manieren uitgelegd worden

Wat zie je op deze foto?













• Een Ufo is wat heftig op een negentiende eeuws bouwwerk geland.
• Dit is een trucage-foto; zoiets kan niet echt bestaan.
• Het Royal Ontario Museum in Toronto. Een nieuw gebouw dat over de punt van het oude gebouw is gezet.

test voor beelddenken

Ik vond zowaar een test voor beelddenken op het web. Het enige dat je moet onderzoeken is de richting waarin de persoon kijkt als hij over een vraag nadenkt. Iemand die daarbij de blik omhoog richt, zou visueel zijn ingesteld en in beelden denken. Jammer dat dit soort onzin over beelddenken zich hardnekkig verspreidt.
Gelukkig zijn er ook wetenschappers die zich hiertegen uitspreken: Prof.Willem Levelt, hoogleraar in de psycholinguistiek aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, zet in een artikel in het weekblad Intermediair van 17 nov 1995 uiteen dat de relatie tussen blikrichting en de zogenaamde actieve representatiesystemen geheel uit de duim is gezogen. Je kunt het artikel vinden op www.skepsis.nl/nlp.html

Zou Tyson beelddenker zijn? We beginnen bij stap één: we stellen hem een vraag waar hij even over na moet denken...
'Tyson, wat heb je gisteren gegeten?'...







Tyson denkt diep na...en ja hoor, hij kijkt omhoog tijdens het nadenken.
Dat betekent volgens deze test dat Tyson beelddenker is!

(Als je op de foto een gedachtenballonnetje met een smakelijk bot erin kunt zien, ben je zelf beelddenker!)

Beelden krijgen betekenis als ze benoemd worden

Vaak wordt gezegd dat we als beelddenker worden geboren en de taal pas later leren. Dat is onjuist. We leren eerst luisteren en daarmee begint de taalontwikkeling al. We beginnen in de baarmoeder met het leren van onze moedertaal, door naar de stem van onze moeder te luisteren. We moeten kunnen luisteren om te leren spreken en dat is van levensbelang, want we moeten zo snel mogelijk kunnen communiceren.
Kijken, visueel denken en gebruik maken van de verbeelding gaan we pas in ons eerste levensjaar doen. Je hebt het niet zo nodig als je nog in de wieg ligt. Kinderen die gaan kruipen en lopen benoemen voortdurend wat ze zien. Daardoor gaan ze ook steeds meer zien. En leren ze steeds meer woorden. De volgende stap is benoemen wat niet aanwezig is, maar in gedachten wel gezien wordt.
Beelden krijgen betekenis als ze benoemd worden. Beelden moeten 'gelezen' kunnen worden. Beelddenken staat niet los van de taal.